Carpark

TXAKURRA




Umore apur bat ezinbestekoa ikasteko.

SASKIBALOIA

Saskibaloia baloi bat sare bat zintzilik duen saski batean sartzean datzan kirola da. Funtsean, bost jokalarik osatutako bi taldek jokatzen dute aurrez aurre, 10 minutuko iraupena duten lau zati edo laurdenetan. Bigarren laurdenaren ondoren, 10 minutu inguruko atsedena egiten da. AEBetako liga nagusian, NBAn, laurden bakoitzak 12 minutuko iraupena du.

HISTORIAURREA


 

Historiaurrea gizakia agertu zenean hasi zen, duela milloi urte inguru. Eta amaitu zen gizakia idazten hasi zuenean, duela hiru mila urte inguru. Paul Tournal ikerlariak sortu zuen terminoa hegoaldeko Frantziako kobazuloetan aurkitutakoa izendatzeko. Frantsesez, era zabalean, 1830eko hamarkadan erabiltzen hasi zen. Historiaurrean hiru aroak bereizten dira: Paleolitoa, Neolitoa eta Metal Aroa.

Historiaurreko mugak lausoak dira. Atzera egitean, Lurran bizitza sortu zeneraino eramaten da batzuetan historiaurrea (dinosauroak, beraz, historiaurreko animaliak izango lirateke). Baina orokorrean, gizakia agertu zen garaietarako uzten da. Amaitzeko data tokiaren arabera aldatzen da, idazkuntzaren asmakizuna ez baitzen homogeneoa izan. Egipton, K. a. 3500 aldera hasi zen idazten, baina Ginea Berrian K. o. 1900 inguruan.

Definizioz historiaurrean idazkirik ez dagoenez, garai horren inguruan ezagutzen dugun informazioa paleantologiak, biologiak, palinologiak, geologiak, arkeoastronomiak, antropologiak edo arkeologiak, besteak beste, ekartzen digutena da. Hala ere, XX. mendeak aurrera egin ahala, beste aroetako historialariek idatziak ez diren beste informazio-iturri batzuk ere erabiltzen dituzte.

Historiaurrea jorratzen dituzten ikerlariek, gaur egun historiaurreko arekologoek eta antropologoek, kultura arkeologikoak, eta ez gizabanakoak edo nazioak, dituzte hizpide. Guregana iritsi diren zantzu bakarrak tresnak izanda, Historiaurrea anonimoa da. Indusketak, lurzoruaren neurketak eta zientzia-analisiak dira euren bitartekoak idazkirik gabeko herrien natura eta jokabidea ikertu ahal izateko.

 

GEOMETRIA

Geometria (grezieraz γεωμετρία, geo = lurra, metria = neurtu) gorputzen tamaina, forma eta posizio erlatibo eta espazioaren propietatez arduratzen den matematikaren ataletako bat da. Geometria da zientziarik zaharrenetariko bat. Hasiera batean luzera, azalera eta bolumenaren inguruan kezkatzen zen baina K. a. III. mendetik aurrera Euklidesek axioma ezberdinak proposatu zituenetik mendetan zehar estandar hauetan oinarritu da. Astronomiak eman zituen hurrengo mende eta milurteko eta erdian buruhauste geometriko nagusiena.

Rene Descartesek koordenatuak sartu zituenetik eta aljebraren garapenarekin batera geometria beste garai batean sartu zen. Gainazal kurboak geometria analitikoa erabiliz deskribatu ahal ziren, adibidez, funtzio eta ekuazioak erabiliz. Gertakari honek paper garrantzitsua jokatu zuen kalkuluaren sorreran XVII. mendean. Are eta gehiago, perspektibaren teoriak argi utzi zuen geometria badela gorputzen eta formen propietate metrikoak baino zerbait gehiago. Geometriaren gaiak oraindik aberatsago egin ziren hainbat gorputz geometrikoren berezko egitura ikertuz eta alor honetan Euler eta Gaussek eginiko lanek topologia eta geometria diferentzialaren sorrera ekarri zuten.

XIX. mendean geometria ez-euklidearra aurkitu zenean espazioren kontzeptuak aldaketa izugarria lortu zuen. Gaur egungo geometriak tolesak eta lokarriak ere kontsideratzen ditu, Euklidear espazioa baino abstraktuagoak diren objektuak, eta eskala txikietan baino geometria klasikoaren itxura duten objektuak ere ikertzen ditu. Gaur egungo geometriak harreman handia du fisikarekin, batez ere geometria Riemanniarra eta erlatibitate orokorraren artean. Fisikaren teoriarik berrienetako bat ere, korden teoria, oso geometrikoa da azken finean.

Geometria irudi bidez adierazgarria izateak matematikaren beste atalak baino ulergarriagoa egiten du, batez ere aljebra edo zenbakien teoriaekin alderatuz. Hala ere hizkera geometrikoa normalean ohituak gauden esparruetatik at ere mugitzen da, geometria fraktalean, adibidez, eta batez ere geometria aljebraikoan.

juegos niños

                                                               JOLASAK

 Heziketa fisikoko klasean igerilekan egindako jolas bautzuk.

Happy Hippo & Stan - "The lion sleeps tonight"

Ona hemen bideo bat muskika gelan txistugaz abesteko

La fotosíntesis

Fotosintesia gaur egun Lurreko bizitzaren oinarri den erreakzio kimikoen prozesua da. Prozesu honen bidez landareek, algek, eta zenbait bakteriok eguzki argia erabiltzen dute bere inguruko materia inorganikoa (CO2 eta ura) bere hazkuntzarako behar duten materia organikoa (glukosa) bihurtzeko.
Prozesu hau burutzeko gai diren organismoei fotoautotrofo deitzen zaie.

ZATIKIAK

Aritmetikan, zatikia, frakzioa edo zatikizko zenbakia osotasun baten zati bat adieraz dezakeen zenbaki bat da. Adibidez, 1/2 zatikiak guztirakoa bi zatitan egin eta zati horietako bakoitzaren neurria edo kopurua adierazten du. a/b zatikian, a zenbakitzailea da eta b izendatzailea. a/b zatikia izateko gainera, a eta b zenbaki osoak izan behar dira. Zatikiei zenbaki arrazional ere deritze, baina zatiki izendapena aritmetikan erabiltzen da gehienbat eta zenbaki arrazional izena matematika abstrakturako uzten da.

TIPOS

* Propia:             El numerador es menor que el denominador 1 / 2, 7 / 9
* Impropia:         El numerador es mayor que el denominador 4 / 3, 5 / 2
* Homogéneas:   Tienen el mismo denominador 2 / 5, 4 / 5
* Heterogéneas:  Tienen distinto denominador 3 / 7, 2 / 8
* Entera:             El numerador es igual al denominador; representan un entero 6 / 6 = 1
* Equivalentes:     Cuando tienen el mismo valor. Dos fracciones son equivalentes si son iguales sus      productos cruzados 2 / 3 y 4 / 6         2 x 6 = 3 x

SUMENDIAK

Sumendi bat Lurraren gainazalean edo lurrazalean dagoen irekidura bat da, barnean dagoen arroka urtu eta beroa, errautsak eta gasak ateratzen uzten duena lurbarnetik. Sumendien aktibitateak arrokaren estrusioarekin harremanetan dauden ekintzak barne hartzen ditu eta honekin lotzen diren mendien formazioak.

Sumendia Lurraren gainazaleko arrail mota bat da; horretatik, material goriak ateratzen dira kanpora. Sarri, kono formako mendi aldapatsuak dira. Baina sumendi guztiak ez dira mendi garaiak, ez eta kono perfektuak ere. Sarritan, itsasoaren azpian daude, eta kanpotik arrail luze baten itsura dute.

Bulkanologia da sumendiak aztertzen dituen zientzia.

Sumendi baten eskema: 1-Magma ganbera  2-Harri ama  3-Hodia    4-Oinarria      5-Sill

 6-Albo hodia    7-Sumendiak sortutako errauts geruzak     8-Magala   9-Sumendiak sortutako laba geruzak

 10-Eztarria     11-Kono bizkarroia      12-Laba isuria       13-Galdara     14-Kraterra     15-Errauts hodeia